Офтоби баҳорӣ бедареғ нурҳои ҳаётбахшу гарми худро нисори сокинону меҳмонони пойтахт мекард. Хиёбону кӯчаҳои Душанбе хеле серодаманд. Ҳар кас пайи кори хеш ба самти мақсади худ меравад. Мо ҳам аёдати бузургмарде меравем, ки кайҳост мақбулу маҳбуби дили миллионҳост. Кист ӯ? Муаллифи «Суруши Сталинград!»…
Пас аз чанд лаҳзаи ҳалқа ба дар кӯфтани мо дар во мешавад ва … Худоё… рӯ ба рӯи мост устод Мӯъмин Қаноат! Симои ошно, ки дар китобҳои дарсӣ дидаву орзуи дидораш доштем, моро ба хонаи худ таклиф мекунад…
Пас аз чанд лаҳзаи ҳалқа ба дар кӯфтани мо дар во мешавад ва … Худоё… рӯ ба рӯи мост устод Мӯъмин Қаноат! Симои ошно, ки дар китобҳои дарсӣ дидаву орзуи дидораш доштем, моро ба хонаи худ таклиф мекунад…
ЛОИК ШЕРАЛИ: ДОСТОНРО КАНОАТ НАВИСАД…
Моҳи октябри соли гузашта профессор Б.Мақсудов зимни 1 дарси таҳлили матни бадеӣ дар факултаи филологияи ДМТ воқеаеро нақл кард, ки зикри он ин ҷо ба маврид аст:
-Дар 1 вохӯрӣ бо шоири маъруф устод Лоиқ Шералӣ донишҷӯе савол медиҳад, ки чаро Шумо достон наменависед? Устод Лоиқ филфавр ҷавоб медиҳад: «Ман наметавонам. Достонро Мӯъмин Қаноат нависад. Ман ғазал менависам»…
Оре, устод М.Қаноат достонҳои зиёд иншо кардааст. Ӯ барои достонҳои «Суруши Сталинград» ва «Тоҷикистон-исми ман» соли 1977 сазовори Мукофоти давлатии СССР, барои достони «Гаҳвораи Сино» соҳиби ҷоизаи давлатии ба номи қофиласолори назми Тоҷик-Рӯдакӣ шудааст. Қариб ҳамаи шеъру достонҳои устод на фақат бо забонҳои ҷумҳуриҳои собиқ СССР, ки ба англисӣ, немисӣ, ҳиндӣ, арабӣ, испанӣ, франсавӣ тарҷумаву нашр шудаанд.
Зимни суҳбат аз устод дар бораи вазъи имрӯзаи адабиёти Тоҷик пурсидем. Ӯ гуфт:
-Имрӯз ҳама кӯшиш мекунанд, ки чизи нав гӯянд, сухани тоза офаранд. Ва воқеан дар шеър то андозае афроди муваффақ ҳастанд. Фақат дар шеър. Аммо дар наср на. То ҳол мо боз ҳамон носиронеро мебинем, ки дар даврони Шӯравӣ машҳур буданд. Албатта, ҷавонҳо ҳам дар ин ҷода рафтанду кӯшиш карданд, ки муваффақ бошанд, вале натавонистанд. Чаро? Барои он, ки дар андешаи миллии мо ҳама равияҳо ба ҳам ҷамъ наомадаанд. Ҳоло ҳам ковишҳо, ҷустуҷӯҳо, нигоҳҳои нав давом дорад. Вақт даркор аст, ки ин марҳила паси сар шавад. Мо то ҳол аз марҳилаи даврони мусолиҳаи миллӣ, ҳамоиш, якандешӣ, ризоияти миллӣ, ваҳдати миллӣ набаромадаем. Аз ин рӯ, беҳуда нест, ки нависандагони парвардаи шӯравӣ дар рушди адабиёт ва навоварӣ то ҳол пешгомтаранд.
ДОСТОНИ ХУНИНТАРИН ЧАНГИ ОЛАМ
Аз устод дар бораи достоне, ки СССРро бо ин ҳама бузургӣ ларзонд-«Суруши Сталинград» пурсидем. Устод бо табассуми хеле зебо дар бораи сабаб ва таърихи таълифи он нақл мекунад. Дар вақти сафарҳо ба Россия Мӯъмин Қаноат чунон зери таъсири қаҳрамониҳои муҳофизони Сталинград мемонад, ки аз пайи навиштани ин достон мешавад, ҳатто аз кор дар маҷаллаи «Шарқи Сурх» (ҳоло «Садои шарқ») истеъфо медиҳад. Ҳарчанд ба ӯ мегӯянд, ки дар мавзӯи ҷанг, махсусан Сталинград бисёр шоирону нависандагони русзабон эҷод кардаанду шоири Тоҷик тавони бо эшон рақобат карданро надорад, қабул намекунад. Меравад ба ҷустуҷӯҳо, ба Сталинград, бевосита бо қаҳрамонону иштирокчиёни он набарди хунин дидору мулоқот ва архивҳоро тагурӯ месозад… Дар муддати 5 соли омӯхтани набарди Сталинград достоне меофарад, ки мислашро касе надида буд. Он замон чӣ ҳангомае хест?!
Ҳама дар бораи «Суруши Сталинград» мегуфтанд. Дар ҳама гӯшаву канори СССР-и бузург таърифу муҳокимаи он буд. «Офарин, Мӯъминшо, қоил кардӣ!» – мегуфтанд он ҳамқаламоне, ки дар оғоз ба муваффақ гаштани ӯ шубҳа доштанд.
«Суруши Сталинград» аз ҷониби Роберт Рождественский пурра тарҷума ва сипас бо тамоми забонҳои аврупоӣ нашр мегардад. То ҳол ин достон аз дӯстдоштатарин асар дар Россия аст. Соли 2013 «Суруши Сталинград» дар Волгоград боз нашр шуд. Китоб бо хроникаи ҷанги Сталинград ороиш ёфтааст. Соли 2014 бошад бо фармони Ҳукумати шаҳри Волгоград ба муаллиф, яъне Мӯъмин Қаноат нишони тилоии «Памятный медал» дода мешавад. Муҳаббати мардуми Волгоград ба ин асар чунон зиёд аст, ки ҳар сол рӯзи 2-юми феврал ҷавонони ин шаҳри қаҳрамон дар толорҳои бузурги кинотеатру донишгоҳу мактабҳо «Суруши Сталинград»-ро бо самимият иҷро мекунанд. Ҳатто Момаи Асал, Аҳмад ва Робия, ки Тоҷиканд, аз ҷониби иштирокчиён бо либосҳои миллии Тоҷикӣ дар саҳна пайдо мешаванд.
ФАНАТИЗМИ ИСЛОМИ БА ТОЧИКИСТОН ТАХДИД НАМЕКУНАД!
Дар идомаи суҳбат аз устод дар бораи фанатизми исломӣ пурсидам, ки гуфт:
-Фанатизми исломӣ аз шуури омиёна сарчашма мегирад. Аслан ана ҳамин фанатизм ва ифротгароӣ кишварҳоро хароб мекунад. Ман соли 1987 2 маротиба Сурия рафта будам, чун намояндаи Кумитаи сулҳ. Сурия хеле кишвари ободу пешрафта буд. Мафтуни амнияту ободии он гаштам. Вале бубинед, ки имрӯз бо нақшаҳои душманоне чун ИМА бо истифодаи нерӯи ҷавонони гумроҳи фанат харобазор шудааст. Фанатизм на танҳо боиси ошӯбҳо мешавад, ки ҳатто исломро низ бадном мекунад. Афсӯс, гоҳе мешунавам, баъзе ҷавонони миллати ман ҳам фирефтаи гурӯҳҳои тундгаро шудаанд. Сабаб бесаводӣ, тафаккури паст ва тангии вазъи иқтисодист. Бисёриҳо ба ин назаранд, ки чунин афрод дар оянда ба давлат хатар доранд. Не, онҳо фақат ба худ ҷабр мекунанд, хешро ба ҳалокат мерасонанд.
Давлати Тоҷикистон хеле пурқувват аст, дорои армияи ҷангдидаву замонавӣ ва метавонад кишварро аз ҳар гуна хатар дифоъ кунад. Ҳамчунин, Тоҷикистон аъзои якчанд созмонҳое чун ИДМ ва Шанхай мебошад. Онҳо ҳеҷ гоҳ иҷозат намедиҳанд, ким-кадом бесаводе ба Тоҷикистон таҳдид кунад, зеро таҳдид ба амнияти кишвари мо таҳдид ба Осиёи Миёна, Чин ва Россия аст.
ЖУРНАЛИСТИКАИ МО ОЗОД АСТ, АММО… 
Дар охири суҳбат андешаи устодро дар бораи журналистикаи имрӯзи Тоҷик ва нашрияҳои хусусӣ пурсидам. Ӯ гуфт:
-Журналистикаи имрӯзаи мо нисбатан озодтар аст. Озодандешӣ вуҷуд дорад. Аммо ин маънои онро надорад, ки мо афкори шахсиву гурӯҳии худро ба ҷамъият иҷборан таҳмил кунем, нисбати афроди алоҳида ё таърих ҳукм намоем. Дар бораи нашрияҳои хусусӣ гуфтаниям, ки баъзеи онҳо супоришро аз берун мегиранд. Вақте ки сарпарастии онҳо аз хориҷ бошад ҳеҷ гоҳ ба нафъи миллату давлат фаъолият намекунанд…
…Ба устод хайрухуш мекунем. Мӯъмин Қаноат моро гусел мекунад. Ман боз миёни издиҳом дар кӯчаҳои Душанбе қадам мезанам. Офтоб ҳамоно нурпошӣ дорад. Вале дар қалби ман Хуршеди дидору суҳбати Мӯъмин Қаноат бештару равшантар таъсир гузоштааст. Офтоби симову хиради устод то абад поянда бод!
Бознашр аз хафтаномаи СССР
Комментариев нет:
Отправить комментарий